Teraz o zaburzeniu, które może pojawić się w ciąży mianowicie o cukrzycy ciążowej. W tym przypadku jest to stan podwyższonego stężenia glukozy we krwi ( wchodzi tutaj w grę nieprawidłowa glikemia na czczo, nietolerancja glukozy oraz cukrzyca) manifestujący się podczas trwania ciąży. Zaburzenie rozwija się najczęściej między 24 a 28 tygodniem ciąży, stąd też w tym okresie wykonuje się doustny test obciążenia glukozą- OGTT, aby sprawdzić czy w organizmie prawidłowo przebiega gospodarka glukozą. Skąd się to bierze? No cóż sama ciąża to czas mega zmian zarówno metabolicznych i hormonalnych, zwiększa się wydzielanie wydzielanie hormonów płciowych, które działają przeciwstawnie do insuliny. Z drugiej strony zmniejsza się także wrażliwość tkanek na samą insulinę prowadząc do insulinooproności no i wysoki poziom glukozy we krwi gotowy.
Stan podwyższonego stężenia glukozy jest niebezpieczny dla płodu, pomimo że przyszła matka najczęściej nie odczuwa żadnych dolegliwości związanych z hiperglikemią. Cukier przenika przez łożysko i bombarduje płód, który broni się produkując większe ilości insuliny, co z kolei ma negatywne konsekwencje. Insulina jako hormon anaboliczny powoduje nadmierny wzrost dziecka w łonie matki tzw. makrosomię. Co gorsza może nawet dojść do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu lub pojawienia się wad wrodzonych. Dzieci, których matki miały wysokie stężenia glukozy w ciąży mają w przyszłości większe predyspozycje do nietolerancji glukozy, cukrzycy czy otyłości.
Jeżeli chodzi o leczenie to w pierwszej kolejności stosujemy >dietę, o której napiszę poniżej. Do tego niezmiernie ważna jest samokontrola, która obejmuje:
- pomiary glukozy za pomocą glukometru-> głównie wykonujemy 6 pomiarów: na czczo oraz po głównych posiłkach, czyli śniadaniu I, śniadaniu II, obiedzie, podwieczorku oraz kolacji. Cukier na czczo powinien mieścić się w zakresie 60-90 mg/dl, zaś 1 h po posiłku poniżej 120 mg/dl.
- pomiar ciał ketonowych i glukozy w moczu za pomocą pasków testowych-> tutaj większą rolę odgrywają ciała ketonowe, które mówią nam o tym czy organizm matki nie głoduje i tym samym czy wprowadzona dieta jest odpowiednia. W moczu nie powinno być ani ciał ketonowych ani glukozy
Jeżeli przy prawidłowym przestrzeganiu diety poziom glukozy jest powyżej normy wprowadza się insulinoterapię.
DIETA W CUKRZYCY CIĄŻOWEJ-Zalecenia ogólne
Na pewno dla kobiet, które przestrzegają zasad prawidłowego żywienia dieta w cukrzycy ciążowej będzie modyfikacją diety podstawowej i nie powinna być aż takim szokiem. Nieco gorzej będą miały kobiet, których codzienne żywienie jest dalekie od prawidłowego, ale na pewno taki model żywienia wejdzie w krew.
- skład diety-> 40-50% węglowodany, 20-30% tłuszcze i 1,3 g białka na kg/mc
- ilość posiłków-> 6-8 są to posiłki podstawowe czyli I śniadanie, obiad i kolacja+ posiłki uzupełniające II śniadanie, (III śniadanie), podwieczorek, II kolacja, (kolacja III). Lepiej nie pomijać II kolacji ze względu na zbyt długi odstęp między kolacją a porankiem wówczas w moczu mogą pojawić się ciała ketonowe
- pory posiłków-> ważne aby I śniadanie było spożywane nie później niż 8:30. Posiłki powinny być spożywane co 2-2,5 h i powinny być niewielkie objętościowo
- główna zasada->jak w diecie cukrzycowej unikamy cukrów prostych i uważamy na produkty o wysokim IG.
Rola węglowodanów
Bez wątpienia to właśnie węglowodany mają największy wpływ na poziom glukozy we krwi dlatego tak ważny jest ich rozsądny wybór. Wybieramy węglowodany złożone znajdujące się zwłaszcza w produktach pełnoziarnistych takich jak chleb razowy, kasze, płatki owsiane, ryż. Węglowodany złożone znajdują się także w mące pszennej, chlebie pszennym, ryżu białym czy makaronie z pszenicy durum jednak warto jeść je rzadziej ze względu na wysoki IG.
Uważać należy na następujące produkty:
-pieczywo zawierające miód, karmel w składzie, ze wzgl. na wysoki IG
-węglowodany proste tj. słodycze, owoce kandyzowane, soki-> najlepiej ograniczyć powodują szybki wzrost glukozy i mają największy wpływ na glikemię
-owoce pomimo wielu zalet zdrowotnych zawierają dużo cukru. Przydatna jest znajomość, które owoce mają niski a które wysoki IG wtedy oczywiście możemy sobie pozwolić na większą swobodę jeżeli chodzi o ich jedzenie
-pasztety zawierają duże ilości tłuszczu i wypełniaczy węglowodanowych, co także wpłynie negatywnie na poziom cukru
-parówki te gorszej jakości zawierają wypełniacze roślinne, a mało mięsa. Wybieraj parówki o zawartości mięsa powyżej 70% i bez MOM-u
-zupy mleczne na śniadanie nie są zalecane i lepiej je wyłączyć, aby uniknąć skoków cukru. Zresztą mleko i produkty mleczne zawierają cukier laktozę i w godzinach porannych mogą gwałtownie podnieść poziom cukru, więc lepiej zrezygnować z nich na I śniadanie
Po więcej szczegółów dotyczących samego schorzenia i diety w praktyce, włącznie z tabelami zamienników zapraszam na stronę:
Na sam koniec moja własna refleksja, bo jak się okazało liczby są bezwzględne i te 0.2 na czczo przesądziło że zakwalifikowali mnie jako cukrzycę ciążową więc sama stosuję dietkę. Na pewno przestawienie się na nieco zmodyfikowany tryb żywienia nie było dla mnie radykalne, lecz była to raczej kosmetyczna modyfikacja. Kobietki pamiętajcie, że ta dieta nie ma być redukcyjna i absolutnie nie możecie chodzić głodne. Pokombinujcie z produktami i sprawdźcie, które służą utrzymaniu optymalnej glikemii, a które nie. Z autopsji widzę, że nawet własne wypieki nie podnoszą aż tak bardzo poziomu cukru jak przykładowo pieczywo i to niby razowe (więc rodzi się pytanie co do cholery producenci dodają do chleba skoro skład niby wygląda przyzwoicie???). Zresztą trzymam się zasady, że im mniej gotowców sklepowych w moim jadłospisie tym lepiej i to samo proponuję każdemu na co dzień. Sama zresztą jestem na etapie eksperymentowania i pozwalam sobie w takie upalne dni na zjedzenie gałki lodów czy innego dnia na bułeczkę drożdżową. Chyba najbardziej upierdliwe są pomiary glikemii kiedy jest się na mieście i trzeba szukać ubikacji żeby zmierzyć poziom cukru, ale pewnie i do tego przyjdzie się przyzwyczaić, w końcu jeszcze tylko 5 miesięcy:).